รายละเอียด : รัฐราชทัณฑ์ อำนาจลงทัณฑ์ในยุคสมัยใหม่

  แม้การจองจำและลงทัณฑ์ทรมาน ด้วยวิธีการอันโหดร้ายป่าเถื่อนในยุคจารีต จะถูกเปลี่ยนแปลงให้ทันสมัยและเป็นสากลมากขึ้น เพื่อเปลี่ยนให้ผู้กระทำผิดกลายมาเป็นพลเมืองดีของสังคม นับตั้งแต่การปฏิรูปงานราชทัณฑ์หลายระลอก รวมถึงการทดลองควบคุมผู้กระทำผิดด้วยวิธีการใหม่ๆ อย่างทัณฑนิคมหรือทัณฑสถาน ฯลฯ แต่กลับพบร่องรอยการจัดการผู้กระทำผิดด้วยวิธีการอันอยุติธรรมไม่ต่างจากยุคจารีต "รัฐราชทัณฑ์ อำนาจลงทัณฑ์ในยุคสมัยใหม่" เขียนโดยศรัญญู เทพสงเคราะห์ เจ้าของผลงาน "ราษฎรธิปไตย" พาผู้อ่านไปย้อนดูพัฒนาการของงานราชทัณฑ์ไทย ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 จนถึงทศวรรษ 2500 พร้อมเผยให้เห็นอำนาจอันซับซ้อนของรัฐไทยสมัยใหม่ และตอบคำถามว่า ทำไมราชทัณฑ์ไทยจึงกลายเป็นสถาบันที่สร้างความทุกข์ทรมานและลดทอนคุณค่าความเป็นมนุษย์อย่างเป็นรูปธรรมที่สุดในกระบวนการยุติธรรมของรัฐไทย หนังสือเล่มนี้แบ่งเนื้อหาออกเป็น 3 ภาค ดังนี้ ภาค 1 “ราชทัณฑ์” สมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ บทที่ 1 จะเริ่มจากการสืบสาวการลงโทษในสมัยจารีตและแนวคิดที่อยู่เบื้องหลังการลงโทษแบบดังกล่าว และการปฏิรูปราชทัณฑ์ให้เป็นสมัยใหม่ตามแบบอาณานิคม เพื่อเสริมสร้างอำนาจการลงทัณฑ์แบบรวมศูนย์ของผู้ปกครองสมบูรณาญาสิทธิราชย์์ และบทที่ 2 เป็นการทำความเข้าใจปฏิบัติการและข้อจำกัดในงานราชทัณฑ์สมัยใหม่ของรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์สยาม เช่น ปัญหาสิทธิสภาพนอกอาณาเขต การรักษาอำนาจของกลุ่มชนชั้นปกครอง และระบบการลงโทษตามสถานะและลำดับชั้นทางสังคมของผู้กระทำผิด ภาคที่ 2 ความรู้และการปฏิรูปการลงทัณฑ์สมัยคณะราษฎรบทที่ 3 ที่วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของงานราชทัณฑ์หลังการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 เมื่อมีการนำหลักอาชญาวิทยาและทัณฑวิทยาแบบตะวันตกมาประยุกต์ใช้กับสังคมไทย มีการขยายอำนาจงานราชทัณฑ์อย่างกว้างขวางในฐานะเครื่องมือสำคัญเพื่อจัดระเบียบและควบคุมบุคคลที่เป็นภัยคุกคามต่อสังคม และการเกิดเรือนจำสำหรับนักโทษ โรงเรียนฝึกอาชีพสำหรับเด็กที่กระทำผิด และนิคมฝึกอาชีพสำหรับผู้ต้องโทษกักกัน ส่วนบทที่ 4 จะเน้นไปที่ทัณฑนิคมอันเป็นวิธีการจัดการนักโทษรูปแบบใหม่ที่รัฐบาลคณะราษฎรนำมาใช้ รวมถึงศึกษาความสำเร็จและล้มเหลวของทัณฑนิคมแต่ละแห่ง บทที่ 5 เริ่มต้นจากการอธิบายความเปลี่ยนแปลงของงานราชทัณฑ์นับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จนถึงสมัย จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ซึ่งสัมพันธ์กับการเข้ามามีบทบาทขององค์การสหประชาชาติที่เน้นการฟื้นฟูนักโทษตามหลักอาชญาวิทยาแนวสังคมวิทยาขณะเดียวกันรัฐก็ใช้อำนาจเด็ดขาดในการลงทัณฑ์เพื่อให้เกิดความสงบเรียบร้อยและเป็นระเบียบในสังคม และ บทที่ 6 อธิบายการควบคุมนักโทษการเมืองในประวัติศาสตร์ราชทัณฑ์ไทยซึ่งรัฐมิได้ให้ความสำคัญกับการปรับปรุงฟื้นฟูพฤติกรรม แต่มุ่งเน้นยับยั้งหรือยุติความเคลื่อนไหวของกลุ่มการเมืองที่เป็นฝ่ายตรงข้ามกับอำนาจรัฐ เนื้อหาของบทนี้จะครอบคลุมตั้งแต่ พ.ศ. 2475-2506 อันเป็นช่วงเวลาที่รัฐไทยเริ่มจำแนกความผิดทางการเมืองให้มีลักษณะแตกต่างจากความผิดทางอาญาทั่วไป รวมถึงมีแนวทางปฏิบัติต่อนักโทษการเมืองที่ชัดเจนมากขึ้น