รายละเอียด : ไฟใต้ฤาจะดับ?

ผู้เขียนได้วิเคราะห์ปัญหาของความขัดแย้งที่สำคัญนั้นรวมศูนย์ใหญ่อยู่ที่ "ความไม่เป็นธรรม" ที่คนภายใน 3 จังหวัดภาคใต้รับมากกว่า 500 ปี คนในสังคมมหาชนของประเทศไทยมักรับรู้จากการปรุงแต่งของกลุ่มผู้หวังผลประโยชน์มากมายหลายกลุ่มว่าเป็นปัญหาของการแบ่งแยกดินแดน เพราะผู้คนใน 3 จังหวัดภาคใต้เป็นคนมลายูนับถือศาสนาอิสลามที่แตกต่างทางชนชาติและศาสนาไปจากคนสยามหรือคนไทยทั่ว ๆ ไป

ก็พอสรุปได้ว่าเป็นความไม่เป็นธรรมกับผู้คนต่างชนชาตินั่นเอง โดยไม่มองออกไปให้ทะลุว่า ชนต่างชาติกลุ่มนี้อยู่ในดินแดนสยามประเทศเดียวกันกับชนชาติไทยหรือสยาม ทำให้ละเลยความสัมพันธ์ของคนกับแผ่นดินหรือดินแดนที่มีความเป็นมาในทางประวัติศาสตร์โดยสิ้นเชิง...