“โจโฉ” คือบุคคลในประวัติศาสตร์จีนที่มีตัวตนอยู่จริง อุปนิสัย การวางอุบาย รวมทั้งหลักการในการดำเนินชีวิตของเขาจึงเป็นสิ่งอันมีคุณค่า ที่คนรุ่นหลังเช่นเราๆ ท่านๆ ควรจะนำมาศึกษา และปรับใช้ให้เหมาะสมกับการดำรงชีวิตในแต่ละวัน

 มีนักเขียนหลายท่าน ตีแผ่ถึงบุรุษนามว่าโจโฉเอาไว้หลายสำนวน บางท่านก็ปลอมตัวมาในฐานะที่เป็น “นายทุน” ผู้นับถือน้ำใจอันยิ่งใหญ่ของโจโฉ แต่บางท่านก็จำแลงตนเป็น “วณิพก” เข็ญใจ ผู้เอ่ยความเล่าถึงโจโฉอยู่รอบตะเกียงดวงใหญ่ แต่ผู้เขียนเป็นเพียง “นักเล่าเรื่อง” ที่บังอาจนำกากตำราของ “นายทุน” และ “วณิพก” รวมทั้งนักเขียนและนักแปลท่านอื่นๆ มาคัดกรอง และเสริมเติมแต่งเนื้อความบางอย่างเข้าไป ด้วยสำนวนและสติปัญญาของ “นักเล่าเรื่อง” เท่านั้น ดังนั้นแล้ว ผู้เขียนก็อาจจะเยินยอโจโฉดุจดั่งที่ “นายทุน” สรรเสริญ แต่ในบางพฤติกรรม ผู้เขียนก็สาปแช่งโจโฉ ดุจ “วณิพก” เล่าขานเอาไว้อย่างดุเดือดที่รอบตะเกียง