รายละเอียด : พระราชพงศาวดารกรุงรัตน์โกสินทร์รัชกาลที่ ๑ - ๔

     พงศาวดารกรุงรัตน์โกสินทร์ รัชกาลที่ ๑ - ๔ ซึ่งเขียนโดยเจ้าพระยา
ทิพากรวงศ์มหาโกษธิบดีนี้ นับว่าเป็นเอกสารสำคัญในการศึกษาประวัติศาสตร์
กรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น เนื้อหาในส่วนรัชกาลที่ ๑ - ๓ สะท้อนให้เห็นถึง
แบบวิถีของบ้านเมืองในช่วงเวลาที่เรียกว่าสยามเก่า ในขณะที่เหตุการณ์ใน
รัชกาลที่ ๔ คือหัวเลี้ยวหัวต่อที่สำคัญ สะท้อนให้เห็นความเข้มข้นของการ
เปลี่ยนแปลงเพื่อรับมือกับความเป็นสมัยใหม่ที่เริ่มหลั่งไหลเข้ามาสู่สังคมสยาม
และในที่สุด ก็นำไปสู่ความเป็นสยามใหม่ในรัชกาลที่ ๕ ซึ่งสถาปนาระบอบ
สมบูรณาญาสิทธิราชขึ้นมาเพื่อรับมือกับความเปลี่ยนแปลง

     ในฐานะเอกสารประวัติศาสตร์ เอกสารต้นฉบับของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์
นี้ ได้รับการยอมรับกันว่ามีความซื่อตรงกว่าฉบับอื่นๆ ซึ่งอาจจะมีการต่อเติม
หรือเปลี่ยนแปลงข้อความซึ่งผิดไปจากที่มีบันทึกไว้