รายละเอียด : ขุนนางสยาม

ขุนนางสยาม เล่มนี้ หมายถึงข้าราชการชาวสยามที่ไม่มีเงินเดือน แต่มีบรรดาศักดิ์รับพระราชทานจากพระเจ้าแผ่นดิน

เริ่มมีขุนนางแต่ครั้งไหนยังสืบค้นไม่ได้ เท่าที่พบหลักฐานขณะนี้มีก่อนยุคกรุงศรีอยุธยา-กรุงสุโขทัยแล้วยกเลิกไปเมื่อหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองมีพระบรมราชโองการเรื่องยกเลิกบรรดาศักดิ์เมื่อ ๑๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๕

ทุกวันนี้มี "ขุนนางใหญ่" ในระบบและนอกระบบราชการเกิดขึ้นมา

ส. พลายน้อย เลยขุดรากเหง้าเหล่าขุนนางแต่ปางก่อนมาบอกให้รู้ทั่วกัน

คำนำ : ขุนนางสยาม

หนังสือเล่มนี้เกิดขึ้นเพราะผู้เขียนต้องการรู้ว่าคำ "ขุนนาง" ได้ใช้มาแต่สมัยใดเพียงคำเดียวแท้ๆ แต่ระหว่างที่ค้นคว้าตรวจสอบนั้นเองได้พบเรื่องราวต่างๆที่เนื่องด้วยขุนนาง เป็นเหตุให้ได้ความรู้เชื่อมโยงไปถึงปัญหาที่เกิดขึ้นเมื่ออ่านจะหมายเหตุและพระราชพงศาวดารต่างๆ คือพบว่ามีขุนนางที่ได้ีรับราชทานบรรดาศักดิ์และราชทินนามอย่างเดียวกับหลายคนหลายสมัย ซึ่งไม่อาจตรวจสอบให้แน่ชัดลงไปได้วาเป็นคนเดียวกันหรือไม่ จึงเกิดความคิดว่าน่าจะทำเป็นทำเนียบราชขุนนางมีมาก ชั่วชีวิตนี้คงทำไม่สำเสร็จ ในที่สุดขีดวงให้แคบเข้ามาเลือกเฉพาะราชทินนามที่มีกล่าวถึงมาก หรือมีเหตุการณ์เกี่ยวข้องด้วยมากล่าวไปตามละดับชั้น จึงดูเป็นรูปเป็นร่างพอที่จะสานต่อไปได้ง่ายขึ้น

ในชั้นแรกคิดเพียงแต่จะทำไว้ตรวจสอบเพียงสั้นๆ แต่แล้วก็นึกเสียดายเรื่องราวเบ็ดเตล็ดต่างๆ ที่ค้นพบ เพราะกว่าจะได้แต่ละเรื่องแต่ละตอน ต้องเสียเวลาค้นหาเป็นเวลาแรมปี ทั้งหนังสือบางเล่มก็หายาก จึงได้วางโครงเรื่องเรียบเรียงให้เป็นเรื่องต่อเนื่องกันไป ว่าการเป็นขุนนางเริ่มต้นมาอย่างไร และไปสิ้นสุดเมื่อไร ราชทินนนามนั้นๆมีใครได้รับบ้าง ขุนนางที่เปลี่ยนสังกัดต้องเปลี่ยนราชนิมนาม เช่นเมื่อย้ายวัง ย้ายกระทรวงก็ต้องเปลี่ยนราชทินนามตามที่ไปสังกัดใหม่ตัวอย่างคนที่เคยแยู่มหาดไืทยได้ราชทินนามว่า พระยาชลบุรานุรักษ์เมื่อไปอยู่กระทรวงวังเปลี่ยนเป็นพระยามหิบาลบริรักษ์ เช่นนี้เ็ป็นต้น

ส.พลายน้อย

สารบัญ : ขุนนางสยาม

• ความเป็นมาของขุนนาง
• การแต่งตั้งขุนนาง
• ยศบรรดาศักดิ์
• เสวกามาดย์
• สมุหนายก
• สารคราเจ้าพระยาจักรี
• ดรงตำแหน่งสมุหนายก
• จดุสเมภ์
• ขุนนางกรมท่า
• การแต่งตั้งเจ้าเมือ
• บรรดาศักดิ์เจ้าเมือง
• ราชทินนามเจ้าเมือง

 

เนื้อหาปกหลัง : ขุนนางสยาม

ขุนนางสยาม เล่มนี้ หมายถึงข้าราชการชาวสยามที่ไม่มีเงินเดือน แต่มีบรรดาศักดิ์รับพระราชทานจากพระเจ้าแผ่นดิน

เริ่มมีขุนนางแต่ครั้งไหนยังสืบค้นไม่ได้ เท่าที่พบหลักฐานขณะนี้มีก่อนยุคกรุงศรีอยุธยา-กรุงสุโขทัยแล้วยกเลิกไปเมื่อหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองมีพระบรมราชโองการเรื่องยกเลิกบรรดาศักดิ์เมื่อ ๑๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๕

ทุกวันนี้มี "ขุนนางใหญ่" ในระบบและนอกระบบราชการเกิดขึ้นมา

ส. พลายน้อย เลยขุดรากเหง้าเหล่าขุนนางแต่ปางก่อนมาบอกให้รู้ทั่วกัน

รีวิวโดยสำนักพิมพ์ : ขุนนางสยาม

หนังสือเรื่อง ขุนนางสยาม นี้ ส. พลายน้อยได้เรียบเรียงสำเร็จเป็นต้นฉบับแต่ปลายปีที่แล้ว, หากหลังจากนั้น อาจารย์ได้ค้นคว้าและแก้ไขตกเติมความให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นไปอีก เมื่อทางสำนักพิมพ์ได้รับต้นฉบับก็ได้จัดพิมพ์ในทันที ดังปรากฏอยู่นี้

งานเขียนของ ส. พลายน้อย ดูเหมือนจะไม่ต้องมีคำแนะนำอีกตลอดเวลาอันยาวนานมานี้ นักเรียน, นักศึกษา และผู้อ่านทั่วไปได้ใช้ประโยชน์จากงานอันเกิดจากสติกำลังของท่านมากมาย ผลงานเหล่านี้มีขึ้นก็โดยอาศัยความเป็นนักอ่านอย่างยิ่ง, ความใจใหญ่มิได้หวงแหนวิชาความรู้ที่ได้มา และความสามารถในการเขียนที่สละสวยชัดเจนของ ส. พลายน้อยเอง

สำนักพิมพ์มติชนหวังว่า งานชิ้นนี้จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งแก่ทั้งผู้ศึกษาประวัติศาสตร์ และทั้งผู้อ่านทั่วไปที่มีความสนใจในเรื่องราวแต่อดีตของสยาม

สำนักพิมพ์มติชน