รายละเอียด : อัศจรรย์แห่งนิพพาน

ช่วงที่จิตปราศจากกิเลสเป็นขณะๆ นี้ท่านพุทธทาสกล่าวว่าเป็นนิพพานในปัจจุบันขณะหรือนิพพานระยะสั้น ซึ่งหากหมั่นเจริญสติรู้ทันกิเลสอย่างต่อเนื่องให้ถี่เข้าแล้ว ย่อมพบกับสภาวะที่จิตปราศจากกิเลสโดยสิ้นเชิงอันเป็นนิพพานโดยสมบูรณ์ได้ พระพุทธองค์ได้ทรงบัญญัติศัพท์ขึ้นมาเพื่ออธิบายสภาวะแห่งพระนิพพานเป็นจำนวนมาก เช่น เป็นความดับสนิทของสังขารทั้งปวง เป็นบรมสุข เป็นสภาพที่ปราศจากเครื่องผูกพันร้อยรัด เป็นสภาวะพ้นดี พ้นชั่ว เป็นที่สุดของความทุกข์ เป็นต้น การเข้าถึงนิพพานย่อมมีอุปสรรคขวางกั้น เช่น มีความยึดมั่นถือมั่นในขันธ์ทั้ง 5 ความพอใจในการรับรู้ผ่านอายตนะต่างๆ ทั้งรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส และความรู้สึกทางใจ ทั้งยังมีอวิชชาปิดบังความประเสริฐของพระนิพพาน เป็นต้น ซึ่งหากข้ามผ่านอุปสรรคที่ขวางกั้นเหล่านี้ได้ด้วยการเจริญมรรค 8 อันมีสัมมาทิฏฐิ สัมมาสติ ถอดถอนความยึดมั่นถือมั่นในขันธ์ 5 และหมั่นเจริญสติให้รู้เท่าทันกิเลสให้สม่ำเสมอแล้ว ย่อมเข้าถึงนิพพานได้ในที่สุด