อุดม แต้พานิช (ชื่อเล่น: โน้ส) เป็นนักแสดง นักเขียน ศิลปิน ตลก นักพูด เป็นชาวชลบุรีชาวไทยเชื้อสายจีน และมีชื่อเสียงจากการพูดตลกคนเดียวบนเวที ทำให้คนไทย ได้รู้จักคำว่า Stand Up Comedy หรือ ในชื่อไทย เดี่ยวไมโครโฟน มีน้องชายชื่อ สันติ แต้พานิช เป็นผู้กำกับภาพยนตร์อิสระ

ประวัติการทำงาน

อุดม แต้พานิช เกิดเมื่อวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2511 ที่จังหวัดชลบุรี เป็นบุตรของนางทองสุข อารีล้น กับนายสมจิตร์ แต้พานิช มีพี่น้อง 3 คน เป็นคนกลาง ตอนเด็กเมื่อ 6 ขวบเคยถูกย้ายไปเรียนที่จังหวัดสุรินทร์ได้สักพัก เข้าไปเรียนที่โรงเรียนวัดศาลาลอย เทศบาล 2 และย้ายกลับมาที่บ้านเกิดเหมือนเดิมจนเข้าศึกษาที่แผนกวิชาพาณิชยศิลป์ วิทยาลัยเพาะช่าง

อุดมเริ่มงานแรกเป็นคนเขียนการ์ตูนที่ชัยพฤกษ์ ทำได้สองเดือนก็ลาออกด้วยเหตุผลที่มันไม่ตรงกับใจเท่าไร เมื่อได้อ่าน ไปยาลใหญ่ ฉบับแรกบนแผงรู้สึกถูกใจในบุคลิกของหนังสือ อยากร่วมงานด้วย ครั้งแรกไปสมัคร TRY OUT เป็นนักแสดงละครของศิษย์สะดือ ด้วยลูกตื้อและบุคลิกที่ไม่เหมือนใคร จึงได้ร่วมงานกับศิษย์สะดือสมใจ ความรักของมาลัยในห้องไอซียู เป็นละครเรื่องแรกที่เล่น ได้รับบทเป็นคนแก่ในโรงพยาบาล จบจากละครก็ก้าวเข้าสู่ถนนหนังสือ ในตำแหน่งฝ่ายศิลปของไปยาลใหญ่

ที่ไปยาลใหญ่ถือเป็นจุดเปลี่ยนของชีวิต สังคมในไปยาลใหญ่ล้วนเป็นนักอ่านตัวยงด้วยกันทั้งนั้น อุดมได้รับอิทธิศุกมันนี้มาและได้มาค้นพบโลกของตัวเองอีกโลกหนึ่งที่นี่ คือโลกของการอ่าน แล้วยังค้นพบความสามารถในการเขียนหนังสือ เมื่ออุมันดมอ่านหนังสือมากๆ จึงเกิดแรงใจอยากเขียนหนังสือให้คนอื่นอ่านบ้าง ครั้งหนึ่งในชีวิตกับแตงโมปั่น งานเขียนเรื่องแรกแจ้งเกิดในสนามไปยาลใหญ่นั่นเอง มี ศุ บุญเลี้ยงเป็นบรรณาธิการ หลังจากงานได้ตีพิมพ์ อุดม เริ่มรับผิดชอบคอลัมน์ต่างๆ ในไปยาลใหญ่ โดยใช้นามปากกาว่า "โน้ตหน้ามึน หลานเจ๊นี้ขายผลไม้" ควบคู่ตำแหน่งฝ่ายศิลปของหนังสือ ใครที่เป็นแฟนไปยาลใหญ่คงคุ้นเคยและติดอกติดใจกับเกมส์กวนๆ ในคอลัมน์ ‘สารภีมีดีให้’ อุดมเป็นสารภีในช่วงท้ายของหนังสือก่อนที่ไปยาลใหญ่จะปิดตัวเองลง

อุดมพาความสามารถเข้าสู่เส้นทางสายบันเทิงโดยเริ่มจากเป็นตัวประกอบในรายการวิก 07 ของ เจเอสแอล และเล่นเกมส์รายการจุดเดือด ทางผู้ใหญ่ในเจเอสแอลประทับใจลีลาจึงชักชวนมาร่วมงานด้วยในรายการ ยุทธการขยับเหงือก ซึ่งเป็นรายการ Comedian Show ที่มีความนิยมเป็นอันดับต้นๆ ของช่อง 5 ในยุคนั้น จึงทำให้อุดมได้แจ้งเกิดในวงการบันเทิงอย่าง เต็มตัวในชื่อ เสนาฯ โน้ต และต่อมาในยุคอดีตนั้นเคยแสดงเป็นตัวปริศนาในภาพ VTR กับคุณศุภกร อุดมชัย หรือ "หมี ปลื้ม" ที่ใช้ชื่อว่า "ปริศนา อ้วน-ผอม" ในรายการชิงร้อยชิงล้าน ของบริษัท เวิร์คพอยท์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์ จำกัด (มหาชน) ตั้งแต่ 17 มกราคม 2533 - 29 มกราคม 2535 ทางช่อง 7 หลังจากความสำเร็จในครั้งแรก อุดม แต้พานิช ได้ตัดสินใจแยกตัวออกมาจากรายการยุทธการขยับเหงือก และได้สร้างปรากฏการณ์ขึ้นในเมืองไทย นั่นก็คือ การพูดตลกคนเดียวบนเวที ทำให้คนไทย ได้รู้จักคำว่า Stand Up Comedy หรือ ในชื่อไทย เดี่ยวไมโครโฟน เป็นครั้งแรก และเป็นซูปเปอร์สตาร์ ของเมืองไทยทีทองมัน

งานเขียน

ทางด้านงานเขียนหนังสือ อุดม แต้พานิช เป็นคนหนึ่งที่ได้ชื่อว่าเป็นนักเขียนขายดี (Best Seller) ปัจจุบันนี้หนังสือของ อุดม แต้พานิช มีถึง 21 เล่ม ได้แก่

1. โทษฐานที่รู้จักกัน (พิมพ์ซ้ำ 33 ครั้ง)
2. เดี่ยวไมโครโฟน 1 (พิมพ์ซ้ำ 11 ครั้ง)
3. หนังสือโป๊ (พิมพ์ซ้ำ 28 ครั้ง)
4. เดี่ยวไมโครโฟนโชว์ห่วย (พิมพ์ซ้ำ 12 ครั้ง)
5. โน้ตบุ๊ค (พิมพ์ซ้ำ 7 ครั้ง)
6. รวมมิตรแต้พานิช (พิมพ์ซ้ำ 21 ครั้ง)
7. ก้นกล่อง (พิมพ์ซ้ำ 5 ครั้ง)
8. เดี่ยว 4 (พิมพ์ซ้ำ 12 ครั้ง)
9. GU 1 (Garbage of Udom) (พิมพ์ซ้ำ 5 ครั้ง)
10. GU 2 (Garbage of Udom) (พิมพ์ซ้ำ 5 ครั้ง)
11. GU 3 (Garbage of Udom) (พิมพ์ซ้ำ 5 ครั้ง)
12. GU 123 (Garbage of Udom) (พิมพ์ซ้ำ 10 ครั้ง)
13. ฉายเดี่ยว (พิมพ์ซ้ำ 3 ครั้ง)
14. หนังสือโป๊xxx (「エロ本」ฉบับญี่ปุ่น) ISBN 9742725543 (พิมพ์ซ้ำ 3 ครั้ง)
15. I don’t know (พิมพ์ซ้ำ 1 ครั้ง)
16. a dom นิตยสารแนวล้อเลียนเล่มแรกของเมืองไทย (พิมพ์ซ้ำ 3 ครั้ง)
17. ตูดหมึก (พิมพ์ซ้ำ 3 ครั้ง)
18. GU 123 (ฉบับญี่ปุ่น) ISBN 9749340043 (พิมพ์ซ้ำ 3 ครั้ง)
19. a dom 2 (พิมพ์ซ้ำ 8 ครั้ง)
20. Domcumentary ในอีกมุมมองหนึ่งของชีวิตที่หลายคนอาจยังไม่รู้ อุดม ในฐานะของนักวาด และการประดิษฐ์สิ่งของที่คนอื่นอาจมองว่าเป็นขยะแต่กลับเป็นเรื่องท้าทายของเขาที่จะชุบขยะเหล่านั้นให้มีชีวิตจนเกิดเป็นผลงานศิลปะอันสวยงาม หนังสือเล่มนี้จึงรวบรวมผลงานหลากหลายของอุดมที่ชีวิตไม่ได้มีแต่ตลกด้านเดียว
21. ดมได (2011)

นอกจากจะเป็นนักแสดงตลก และนักเขียนแล้ว อุดม แต้พานิช ยังมีผลงานทาง การแสดงภาพยนตร์เรื่อง กล่อง โดยรับบทเป็นพระเอกซึ่งได้รับค่าตัวแพงที่สุดในประเทศไทย และยังเป็นพรีเซ็นเตอร์ถ่ายโฆษณาผู้ให้บริการโทรศัพท์มือถือ HELLO 1800 และวิทยุติดตามตัวEDDY AND THE GANG ผลงานต่างๆ ที่อุดมได้สร้างสรรค์ออกมานั้น ทำให้สื่อมวลชน หลายแขนงได้ยกย่อง อุดม แต้พานิช ถือเป็นบุคคลสำคัญคนหนึ่งที่มีส่วนในการสร้างสรรค์สังคม

• ปี พ.ศ. 2540 ได้รับเลือกเป็น บุคคลแห่งปีจากคอลัมน์จุดประกายหนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ
• ปี พ.ศ. 2542 หนังสือพิมพ์เดอะเนชั่น : Special issue ได้รับเลือกให้อุดม แต้พานิช ได้เป็น 1 ใน 100 บุคคลแห่งศตวรรษในสาขาอาชีพการแสดง และในปีเดียวกันนั้นเอง นิตยสาร Hi Class ได้มีการจัด อุดม แต้พานิช ให้เป็น 1 ใน 50 ผู้มีอิทธิพลทางความคิดที่สุดในประเทศไทยอีกด้วย
• ปี พ.ศ. 2549 ได้รับรางวัล คมชัดลึกอวอร์ด 2549 นักแสดงนำชายยอดเยี่ยม อุดม แต้พานิช จากโคตรรักเอ็งเลย